مقایسه اثربخشی روان درمانی معنوی و درمان شناختی-رفتاری به شیوه گروهی بر علایم، عوامل شناختی مرتبط، وسواس مذهبی و سلامت معنوی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی

هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی روان درمانی معنوی و درمان شناختی رفتاری به شیوه گروهی بر علایم، عوامل شناختی مرتبط، وسواس مذهبی و سلامت معنوی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی بود. پژوهش حاضر، از نوع شبه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون و جامعه آماری شامل بیماران غیر بستری مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی بیمارستان روزبه در سال 1398 بودند. تعداد 69 نفر از بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی با مداخله معنوی و گروه مداخله رفتاری شناختی و گروه کنترل تقسیم شدند. افراد گروههای آزمایشی در 12 جلسه روان درمانی به صورت هفتگی شرکت کردند.  هر سه گروه، قبل و بعداز مداخلات و در مرحله پیگیری، پرسشنامه های اطلاعات جمعیت شناختی، ییل براون، آمیختگی فکر-عمل، باورهای وسواسی، وسواس مذهبی و سلامت معنوی را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی مانند فراوانی و درصد و میانگین و انحراف استاندارد و روش آمار استنباطی تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر در نرم افزار آماری SPSS21 انجام شد. یافته های حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که درمان شناختی رفتاری و درمان معنوی سبب کاهش وسواس فکری و وسواس عملی شده اند و روش درمان معنوی تاثیر بیشتری بر کاهش وسواس فکری و عملی داشته است. همچنین هر دو درمان، سبب کاهش آمیختگی فکر-عمل اخلاقی و احتمال شده اند و روش درمان معنوی تاثیر بیشتری بر کاهش این متغیرها داشته است. هیچ کدام از دو روش آزمایش اثر معناداری بر روی کاهش باورهای وسواسی احساس مسئولیت/بیش ارزیابی تهدید و کمال گرایی/ناتوانی در تحمل عدم قطعیت ندارند. دو روش درمان شناختی رفتاری و درمان معنوی سبب کاهش باور وسواسی اهمیت/کنترل افکار شده اند و روش درمان شناختی رفتاری تاثیر بیشتری داشته است. درمان شناختی رفتاری و درمان معنوی سبب کاهش ترس از خدا شده اند. در مرحله پس آزمون روش درمان شناختی رفتاری تاثیر بیشتری در کاهش ترس از خدا داشته است ولی در مرحله پیگیری روش درمان معنوی با اختلاف ناچیزی تاثیر بیشتری داشته است. هر دو درمان سبب کاهش ترس از گناه شده اند و روش درمان معنوی موثر تر بوده است. همچنین دو روش درمان سبب افزایش سلامت وجودی در مبتلایان به وسواس شده اند و درمان معنوی اثر بخشی بیشتری به نسبت روش درمان شناختی رفتاری داشته است. درمان شناختی رفتاری و درمان معنوی سبب افزایش سلامت مذهبی شده اند. همچنین نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات دو گروه آزمایش در مرحله پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود ندارد، هر چند که در مرحله پیگیری تفاوت به نفع روش درمان معنوی هست. در مجموع در پژوهش حاضر، درمان شناختی رفتاری و درمان معنوی، تاثیرگذاری متفاوتی بر متغیرهای مورد بررسی داشته اند.

مجری طرح: دکتر مریم سلمانیان